ديپلماسي اتمي ژاپن

خلاصه روابط خارجی انرژی اتمی ژاپن
(ترجمه غير رسمی)
(پيشبرد استفاده صلح‌آميز از انرژی اتمی و تحكيم نظام منع گسترش سلاح هسته‌ای) سپتامبر ٢٠٠٥
پيشبرد استفاده صلح‌آميز از انرژی اتمی و تحكيم نظام منع گسترش سلاح اتمی

{ مقدمه }
امروزه در سراسر جهان حدوداً ٤٣٠ رآكتور اتمی توليد برق كار می‌كنند و انرژی اتمی به منبع انرژی مهمی تبديل می‌شود.
ژاپن نيز از لحاظ تعداد رآكتور‌های اتمی توليد برق در مقام سوم جهان قرار دارد و با به كارگيری ٥٢ رآكتور اتمی توليد برق، بيش از ٣٧٪ كل برق خود را تأمين می‌كند.
ژاپن كه بر ترويج استفاده انرژی اتمی اصرار دارد، استفاده انرژی اتمی خود را فقط به مصارف صلح‌آميز معطوف كرده است و برای تشويق جامعه جهانی به استفاده از انرژی صلح‌آميز اتمی و منع گسترش سلاح هسته‌ای، سياست و برنامه‌‌های خارجی هسته‌ای خود را با پشتيبانی از فعاليت‌های IAEA تنظيم می‌نمايد.
همكاری برای استفاده صلح‌آميز از انرژی هسته‌ای
ژاپن از اولين كشورهای عضو IAEA بوده (تأسيس ١٩٥٧) و به عنوان عضو معين شورای حكام IAEA، در فعاليت‌های اين سازمان برای استفاده صلح‌آميز از انرژی اتمی (مانند امنيت انرژی اتمی، تحقيقات، كمك‌های فنی مانند RCA و...) فعالانه همكاری داشته است.

همچنين ضمن تشويق همكاری‌های بين‌المللی در زمينه‌های انرژی اتمی، ژاپن برای جلوگيری از تغيير كاربرد صلح‌آميز ماشين آلات اوليه و فن آوری‌های اتمی صادره از اين كشور به كاربردهای نظامی، با شش كشور امريكا، انگليس، فرانسه، كانادا، استراليا و چين توافقنامه بين دو كشوری (عهدنامه‌ای مورد تأييد مجلس برای همكاری‌های مربوط به استفاده صلح‌آميز از انرژی اتمی، توافقنامه‌های اجرائی امضاء كرده است.) هم اكنون برای انعقاد قرارداد همكاری انرژی اتمی با اتحاديه انرژی اتمی اروپا (EURATOM) رأيزنی ادامه دارد.

اقدامات تضمينی از سوی IAEA
IAEA ضمن تشويق استفاده صلح‌آميز از انرژی هسته‌ای، برای جلوگيری از تغيير استفاده‌های صلح‌آميز اتمی به مقاصد نظامی، براساس معاهده منع گسترش سلاح‌های اتمی با ساير كشورها "توافق‌نامه اقدامات تضمينی" را منعقد كرده و آن را اجرا می‌كند.
ژاپن نيز با توجه به تأييد تعهدات خود از سوی جامعه جهانی در قبال استفاده صلح‌آميز از انرژی اتمی در سطح بين‌المللی و برای حفظ صلح و ثبات جامعه جهانی در قبال تحقق منع گسترش سلاح‌های اتمی، ضمن پذيرش اقدامات تضمينی IAEA، در تقويت اقدامات تضمينی فعالانه همكاری می‌كند.
خصوصاً فراگير كردن پروتكل الحاقی را كه با توجه به تجربه‌های عدم موفقيت در بازبينی فعاليت‌های هسته‌ای گزارش نشده عراق و كره شمالی نوشته شده است (و به IAEA اجازه اجرای اقدامات تضمينی گسترده‌تر از توافقنامه اقدامات تضمينی را می‌دهد)، مهم ارزيابی كرده و در راستای آن، فعاليت‌هايی را مانند برگزاری نشست بين‌المللی توكيو در تاريخ دسامبر ٢٠٠٢ برای تحكيم اقدامات تضمينی انجام داده است (با حضور ٨٢ نفر از ٣٦ كشور مختلف از جمله معاون اول وزير امور خارجه وقت (يانو)، رئيس آژانس بين‌المللی انرژی هسته‌ای (البرادعی) و...)
نظارت صادرات
كشورهای عضو گروه تأمين كننده‌های هسته‌ای (Nuclear Supplies Group: NSG) كه با توجه به آزمايش بمب اتمی ١٩٧٤ هند (كه در آن از پروتونيوم بازيافت شده از سوخت مصرف شده در رآكتور اتمی صادره از كانادا كه خود تحت اقدامات تضمينی IAEA قرار دارد، استفاده شده است.) تأسيس گرديد، در صادرات ماشين آلات اوليه و تكنولوژی اتمی مربوط با رعايت چارچوبی به نام "راهبرد لندن " (London Guideline) (توافقنامه‌ای است بدون مسئوليت قانونی) در راه خلع سلاح اتمی جهان گام برداشته است.
مجموعاً ٤٠ كشور از جمله كشورهای دارنده سلاح اتمی به غير از چين، يعنی امريكا، روسيه، انگلستان و فرانسه و همچنين كشورهای با قابليت صدور ماشين‌آلات اوليه و فن آوری مربوط به انرژی هسته‌ای مانند كشورهای استراليا و كانادا عضو NSG می‌باشد. ژاپن از ابتدای مطرح شدن تأسيس NSG در سال ١٩٧٥ در اجلاس لندن و تأسيس رسمی آن در سال ١٩٧٨ عضو NSG بوده و راهبرد لندن را با استفاده از قوانين تجارت خارجی و دستورات دولتی – وزارتی و همچنين قوانين ارزی، تضمين می‌نمايد.