فرهنگ

طی سالیان طولانی مردم ژاپن مطالب بسیاری را از خارج از این کشور آموخته اند که از آن جمله می توان از موضوعاتی در زمینه تکنولوژی، سنن و سایر مبانی فرهنگی  نام برد. سبک زندگی امروز ژاپن ترکیبی است از فرهنگ سنتی با تاثیرات آسیایی و فرهنگ مدرن با تاثیرات غربی.

فرهنگ سنتي
گل آرايي
مراسم چاي
هنر تا كردن كاغذ
قدمت گل آرایی ژاپنی که ایکه بانا  (ikebana)  نام دارد به قرن 15 میــــلادی بازمی گردد. ایکه بانا خود دارای سبک های مختلفی است که هر یک فلسفه ای خاص دارد. در گل آرایی از قواعد دقیقی تبعـــــیت می شود و گل ها و شاخ و برگ ها نماد آسمان، زمین و مردم هستند. بعضی از سبک ها فوق العاده ساده و بعضی بسیار باشکوهند. در ایکبانا، گل آرایی با استفاده از گل های فصل به نحوی صورت می گیرد که تناسبی زیباشناختی را بین گل، گلدان و فضای محیطی خلق نماید.
مراسم چای که به ژاپنی چانویو (chanoyu) نامیده می شود در ژاپن از قدمتی 800 ساله برخوردار است. در آن دوره راهبان بودایی برای ایجاد تمرکز در انجام مراقبه از چای استفاده می کردند و به تدریج آداب و مراسمی خاص برای پذیرایی با چای شکل گرفت. امروزه در مراسم چای میزبان با آماده کردن چای و غذا از میهمانان پذیرایی می کند. میزبان و میهمانان هر دو از آداب دقیقی که بدون انجام حرکات زائد برای سادگی و جذابیت بخشیدن به مراسم طراحی شده پیروی می کنند. میزبان اتاقی را که برای صرف چای در نظر گرفته است تزئین کرده و باغچه جلوی چایخانه رانیز با دقت بسیار می آراید. میهمانان نظر و مراتب تحسین خود را نسبت به نحوه آرایش باغچه ها و چایخانه ابراز می دارند. اساتید مراسم چای برای مهارت یافتن در این کار موضوعاتی مانند معماری، فن پرورش گل، سفالگری، خطاطی، تاریخ و مذهب را مورد مطالعه قرار می دهند.
تاکردن کاغذهای رنگی چهار گوش و ساخت اشکال مختلف از آنها که اوریگامی (origami)  نام دارد از سرگرمی های رایج به شمار می رود. از قطعه ای کاغذ می توان سگ، پرنده و حتی گوریل ساخت. بر اساس یک سنت ژاپنی اقوام و دوستان بیماران برای بهبود و تسکین آنها با ساختن هزار درنای کاغذی دعا می کنند. شهرت اوریگامی در جهان رو به فزونی است. در واقع در سال های اخیر در تعدادی از کشورهای جهان انجمن های اوریگامی تاسیس شده است.
كابوكي،‌نو و كيوگن

کابوکی یکی از هنرهای اصلی سنتی- نمایشی ژاپن است که از یک نمایش محلی قرن شانزدهم نشات گرفته. تمامی نقش ها در یک اجرا توسط هنرپیشگان مرد با گریم تند و لـــــباس های فاخر بر روی صحنه ای پرکار ایفا می شود. در نمایش نو، هنرپیشگان صورتک بر چهره داشته و لباس های باشـــــکوهی بر تن می کنند. این نمایش همراه با کیوگن که میان پرده های کمدی بین نمایش نو است اجرا می شود. نو و کیوگن توسط یونسکو "شاهکار"  نام گرفته اند.

فرهنگ مدرن
ادبيات

جی–پاپ یا موسیقی پاپ ژاپنی، و انکا، سرودخوانی محبوب ژاپنی پرطرفدارترین گونه های موسیقی ژاپن هستند. کارائوکه، سیستم همراهی صوتی برای خوانندگان غیرحرفه ای، هم اکنون در کل جهان  رواج یافته است. قصه های مصور و کارتون های ژاپنی در سرتاسر جهان برای نسل جوان تر شناخته شده اند. در بین آثار محبوب می توان به پسر فضایی، دورائمون، پوکمون و افسانه های زمین-دریا اشاره کرد.

دو برنده نوبل ادبی از کشور ژاپن یاسوناری کاواباتا و کنزابورو اوئه هستند. آثار نویسندگان جوان نظیر هاروکی موراکامی و بنانا یوشیموتو به چندین زبان ترجمه شده و خوانندگان بسیاری در سرتاسر جهان یافته اند.
هنرهای زیبا
صنایع دستی

چاپ چوبی یکی از سبک های متنوع نقاشی ژاپنی است. اوکی یوئه (ukiyoe) یکی از سبک های معروف نقاشی چاپ چوبی است که در قرن 17 ظهور پیدا کرد. آثار چاپی سبک اوکی یوئه مردم و مناظر طبیعی و صحنه هایی از زندگی روزمره و دنیای نمایشنامه ها را به تصویر می کشند. چاپ چوبی هنوز هم از محــــبوبیت زیادی برخوردار است. دانـــش آموزان مقاطع ابتدایی درست کردن نقاشی های ساده به روش چاپ چوبی را فرا می گیرند و بعضی مردم برای درست کردن کارت های تبریک سال نوی خود از این هنر بهره می جویند.
معماری سنتی هنوز در بسیاری از مکان ها به خصوص در معابد و زیارتگاه ها دیده می شود. در گذشته نجارهای ماهر، هنر ساخت بناهای چوبی بدون استفاده از پیچ و میخ را به کمال رساندند. در این روش تمامی قطعات چوبی با کام وزبانه با دقت بسیار مثل یک جورچین عظیم سه بعدی در کنار یکدیگر قرار می گیرند.

ژاپن دارای صنایع دستی متعددی است که جزو هنرهای زیبا محسوب می شوند. از معروف ترین این هنرها می توان از سرامیک سازی، ساخت کاغذ، پارچه بافی ،ساخت وسایل لاکی و کنده کاری روی چوب نام برد.
کاغذ محکم و زیبای ژاپنی که واشی (washi) نامیده می شود هنوز به روش دست ساز تهیه می شود. این کاغذ کاربردهای هنری و عملی فراوانی دارد. قدمت روش های خاص رنگرزی و بافندگی که امروزه در صــــنایع نســــاجی متداول است به قرن ها قبل بازمی گردد. طرح های ســـنتی به منزله گنجینه های ملی شناخته می  شوند. ظروف لاکی زیبا و ظریفند و چنانچه با دقت نگاهداری شوند سالها قابل استفاده خواهند بود. قدیمی ترین رنگ ها یعنی قرمز و سیاه هنوز هم محبوب ترین رنگ ها هستند.
صنعت سفالگری در ژاپن از قدمتی 12000 ساله برخوردار است. برخی از قدیمی ترین نشانه های زندگی در ژاپن بقایایی است که از سفالگری عهد باستان ژاپن برجای مانده است. سفالینه های سنتی از طرحها و لعابی برخوردارند که منحصر به سفالگری ژاپنی است و از هنرمندان سفالگر قرون پیشین به دوره معاصر انتقال یافته است. در دوره معاصر سفالگری در زمره هنرهایی درآمد که هنرمندان در استودیوهای خود به آن می پردازند و آثار صنایع ظریفه به اندازه نقاشی های مشهور و مجسمه سازی مورد توجه و ستایش قرار می گیرد.
کنده کاری روی چوب یکی دیگر از هنرهای سنتی ژاپن است. کنده کاری های استادانه و پرکار زیارتگاه ها و معابد را می آرایند و سینی ها، عروسک های زیبای کـــوکـــه شـــی (kokeshi)  و اسباب بازی های جذاب چوبی را می توان در بسیاری از خانه ها پیدا کرد.

مذهب

دو مذهب اصلی در ژاپن آئین شینتو (Shinto) و دین بودایی (Buddhism)  است. گرچه امروزه بسیاری منکر داشتن اعتقادات دینی خاصی هستند، بیشتر مردم در مراسم و آئین های هر دو دین شرکت می کنند. مثلاً مراسم عروسی براساس آئین ها و رسوم شینتو برگزار می شود.  اما مراسم تدفین بر طبق سنت بودایی صورت می گیرد. شینتو آئین بومی ژاپن است و سرآغاز آن را باید در تاریخ باستان و اسطوره های ژاپنی جستجو نمود. ژاپنی های عهد باستان اعتقاد داشتند که در طبیعت، درختان، کوه ها، دریا و باد نیروهای الهی به نام کامی (kami) وجود دارند.
با شکوفایی آئین شینتو این اعتقاد رایج شد که قهرمانان و دیگر افراد مورد احترام هم از کامی برخوردارند. پیش از آن که ساختن زیارتگاه ها معمول شود مردم برای گرامیداشت کامی ها به دامان طبیعت می رفتند. امروزه در برخی منازل طاقچه ای کوچک را برای عبادت و پیشکش خوراک به خدایان اختصاص می دهند و آن را "طاقچه خدا" می نامند.
دین بودایی که دارای فرقه های مختلفی است در هندوستان به منصه ظهور رسید و از طریق چین و کره در اواسط قرن ششم به ژاپن راه یافت. مجسمه های مذهبی که بوطسوزو (butsuzo) نامیده می شوند در معابد بودایی نگهداری می شوند و زائران معابد اغلب در مقابل این مجسمه ها عود می سوزانند. بسیاری از خانواده ها در منازل خود محراب های بودایی دارند که در آنها اجداد خود را گرامی می دارند.
هیاتهای مذهبی اسپانیایی و پرتغالی در اواسط قرن شانزدهم دین مسیحیت را به ژاپن آوردند اما مسیحیان تنها درصد اندکی از جمعیت ژاپن را تشکیل می دهند. ژاپن همچنین ماوای تعدادی از گروه های مذهبی جدید است که اکثر آنها توسط رهبران پرنفود و موثر طی دو قرن گذشته پایه گذاری شده است.
امروزه در ژاپن علاوه بر معابد بودایی و زیارتگاه های شینتو، برای پیروان مذاهب کاتولیک، پروتستان، مسیحیت ارتدکس شرقی، فرقه مسیحی مورمون، یهودیت، آئین هندو ،اسلام و نیز بسیاری از مذاهب دیگر نیز مجامع و عبادتگاه هایی وجود دارد.